Podstawowe elementy muzyki najdawniejszej
Jak wiemy, wszystkie teorie wskazują na to, że muzyka w swym pierwotnym stadium nie obejmowała tych wszystkich elementów co dzisiejsza. Jeśli weźmiemy pod uwagę trzy podstawowe i główne jej elementy jak rytm, melodię i harmonię, jeśli zdamy sobie sprawę z tego, iż czynnik harmoniczny dołączył się do pozostałych znacznie później i że muzyka starożytna nie wykraczała poza śpiew jednogłosowy, to staję się oczywiste, że najpierwotniejsze w swej formie przejawy muzyki musiały się ograniczać wyłącznie do melodii i rytmu. Różne teorie powstania muzyki starały się również rozwiązać problem, który z tych dwu elementów jest pierwotniejszy i z czego mógł się wyłonić.
Najnowsze hipotezy powstania muzyki wskazują na to, że muzyka musiała się wyłonić z dźwiękowo -szmerowej aktywności głosowej człowieka pierwotnego, która jeszcze nie była muzyką we właściwym tego słowa znaczenia. Ta produkcja głosowa, nie będąca już zwykłą mową, łączy się nierozdzielnie z procesami pracy, związana jest z prymitywnymi tekstami i w specyficzny sposób wspiera tą pracę, pomagając w jej wykonywaniu jako jedna z form zaklęć magicznych. Zróżnicowanie dźwiękowe jest tu jeszcze nieznaczne i dopiero na dalszym etapie ustalają się stałe wysokości dźwiękowe oraz ich stałe stosunki wzajemne. Ujęcie określonych wysokości dźwiękowych i ich świadome wytwarzanie staje się punktem wyjścia dla muzyki.
Najprymitywniejsze śpiewy ograniczały się tylko do dwóch, trzech dźwięków różniej wysokości i polegały na uporczywym powtarzaniu tego samego motywu. Łączyły się nadal z pracą, później obrzędami religijnymi, tańcami, pierwotną poezją itp. Strona muzyczna tej złożonej sztuki stopniowo rozszerzała swój materiał dźwiękowy, ustalała stosunki pomiędzy poszczególnymi dźwiękami, skupiała się wokół dźwięku centralnego, zatem wytwarzała określoną skalę muzyczną, która była najpierw skalą wąskozakresową, nie wypełniającą oktawy. Równolegle do tego następowało zróżnicowanie stosunków rytmicznych. Muzyka wokalna dominowała przez długie tysiąclecia, a dopiero później zaczęły jej towarzyszyć proste instrumenty perkusyjne i dęte, które brały udział głównie w obrzędach i tańcach.
Muzyka na tym etapie jest wpleciona nierozerwalnie w pierwotne formy życia społecznego. Towarzyszy im, wspiera je w interesie gromady, w interesie jej procesów wytwórczych, jej walki o życie, w jej prymitywnych formach ideologii, religii, obrzędach i zabawach. Stopniowo dopiero wyzwala się ze swojego zespolenia z tańcem i słowem , z podporządkowania obrzędom, usamodzielnia się jako specyficzna gałąź sztuki, stając się celem samym w sobie. Ten stosunek do muzyki i ta jej rola społeczna utrwaliły się dopiero w okresie Odrodzenia.
Dodać należy, iż muzyka rozwijała się w różnych częściach globu ziemskiego, w różnych ośrodkach rasowych, kulturowych czy politycznych, niezależnych od siebie. Jej ewolucja obejmowała jednak wszędzie mniej więcej takie same etapy i szła w podobnym kierunku. W kulturze starochińskiej, kilka tysięcy lat przed naszą erą, muzyka była już przedmiotem badań i licznych spekulacji teoretycznych. W kulturze staroindyjskiej, egipskiej, sumeryjskiej, babilońskiej, hebrajskiej i innych, również odgrywa bardzo ważną rolę. Wiadomości o tych kulturach mamy jednak niepełne i przeważnie pośrednie. Samej muzyki tych kultur nie znamy. Brak pisma nutowego, za pomocą którego mogłaby być utrwalona, stanowił najważniejszą przeszkodę w jej zachowaniu się i przekazaniu naszym czasom.
